01

Drogi Ryszku, już jestem z powrotem w Tokio.
Waszą stronę oglądałam z Bogdanem w Krakowie, wtedy było można zobaczyć 10 zdjęć z mojego wernisażu, ale teraz się nie da. Dlaczego?
Po powrocie do kraju przeczytałam tekst pana Macieja Szybista o mojej wystawy. W nim są pewne błędy.
Po pierwsze NIE jestem ani zawodową performerką --czy w ogóle istnieje
zawodowa perfomerka?--ani niezawodową performerką. Jestem fotografem, jak o tym już wiesz.
Dokumentuję nie tylko performance, ale także koncerty jazzowe, teatr i codzienne życie, które toczy się przed moimi oczami. Wybrałam jako fotograf być ich obserwatorem i świadkiem.
A pan Maciej pisze "...pani Ayano Shibata stwierdza bowiem że..."itd., jakbym ja sama powiedziałam te słowa, ale nigdy takiego nie mówiłam, nawet nie przychodzi mi do głowy.
On widać chciał jakoś połączyć moją pracę z niemiecką filozofią, bo znalazł moje nazwisko na niemieckiej stronie E.P.I..--oczywiście nie mógł znajdować (nie)liczne japońskie strony, w których jest moje nazwisko jako fotograf. Na próżno. Niemiecka filozofia nie odgrywa żadnej roli w mojej fotografii.
Szkoda, że on nie widział "nic" albo widział tylko "nicość" na mojej wystawie. Skoro pomylił mnie za performerką, prawdopodobnie ma zły wzrok.
Ten tekst jest napisany od początku na błędnej przesłance, podaje wniosek od rzeczy. Wywiera błędne wrażenie na czytelnikach.
Obawiam się, że nie zachęca czytelników nie tylko do oglądania mojej wystawy, ale również do wybierania się na performance.
Czy wasz magazyn sztuki ma taki zamiar?
Żądam więc poprawienia lub usunięcia całego tekstu.
Czekam na jakąś odpowiedź.
Serdecznie pozdrawiam.
Ayano

 

Szanowna Pani Ayano
Nie napisałem mojej impresji związanej z wystawą Pani fotografii tak jak napisałem, ponieważ zajmuje się niemiecką filozofia a nie japońską fotografią. Wręcz przeciwnie, dzięki – jak pani powiada - „niemieckiej” a może po prostu filozofii - mogłem zobaczyć „coś” w Pani wystawie. Ale upieram się, że przedmiotem Pani zdjęć jest pracowicie poszukiwane i fotografowane „nic”.
To właśnie jest problemem niemieckiej filozofii Martina Heideggera. Gdybym był wydawcą jego dzieł to zapewne spośród innych, wybrałbym właśnie Pani „antyfotografie” jako ilustracje jego filozofii, która jest właśnie filozofią „niczego” (nothingness)! (zgadzam się z nim, chociaż bardzo nie lubię tego filozofa, może dlatego, że się go właściwie boje a raczej boję się świat, który projektuje się z jego filozofii, podobnie jak boję się świata, który jawi się z pani fotografii, ponieważ jest to straszliwy świat nicości a wiem, że jest to także bliskie prawdy...)
Nie jestem człowiekiem Zachodu , który ornamentuje się w jakieś „wschodnie” pomysły czy słabo znane koncepcje, jak to było w modzie 30 lat temu, sądzę jednak, że - z tego co wiem, co czuję, co podejrzewam - Pani postawa wobec świata, wyrażona w tych fotografiach (tak dla mnie strasznych, przez to, czego w nich NIE MA!!), jest bliska mistycyzmowi (jak to nazywają w tradycji Zachodu) buddyzmu zen, a ten właśnie kierunek BYCIA, (bo nie myśli, ale BYCIA właśnie) jest najbardziej podobny temu, co usiłował sformułować Martin Heidegger. W obu tych kierunkach „coś” i „nic” to właściwie to samo, a odnosi się to bezpośrednio do ludzkiej egzystencji... tak przeczytałem pani fotografie i osobiście, jako przerażony esteta, powiedziałem sobie: - nie chcę razem z nią (Panią) wchodzić poza zasłonę Mai, chcę się łudzić, że jest „coś”, nie chcę być mistykiem, nie mam Pani odwagi i determinacji, która prowadzi panią poza tą zasłonę złudy, POKAZUJĄC GROTESKOWYCH AKTORÓW „CZEGOŚ”, KTÓRZY ŁUDZĄ SIĘ, ŻE SĄ „KIMŚ” A W ISTOCIE SĄ NICZYM... Więcej nawet: – są groteskowym niczym, żałosnym niczym i są w tym heroicznie ludzcy... ja wiem, ja to rozumiem, ja tak nie chcę...... ja tak nie chcę, bo nie jestem gotów na śmierć mistyczną, chcę jeszcze pobyć w świecie snu złudnych wartości........więc w pełni szanując pani decyzję i trochę chyba ją rozumiejąc, pozostanę w krainie złudy zwanej pięknem, dobrem i prawdą, chociaż wiem, że to wszystko złuda i nieprawda, ale to taka narkomania... jak się raz spróbowało, nie da się już żyć bez tego...
pozostaję z szacunkiem

Maciej Szybist

p.s.

Przepraszam, że nazwałem panią ‘performerem’, to istotnie głupia nazwa współczesnego slangu; - no ale jeśli przyjmie się (za paroma geniuszami), że cały świat jest teatrem a my aktorami na jego scenie, to czemu nie? Czemu nie „błazeńskimi” a więc dekonstryktywistycznymi błaznami??

p.p.s.

wiem, wiem, większość tych, co upierają się przy czymkolwiek perspektywy, która wedle mnie jest Pani perspektywą, są „pathetic” jak mówią Amerykanie, nie szkodzi mi to, chętnie pobędę ‘pathetic’ ponieważ nienawidzę być ‘cool’ ,gdyż nienawidzę tego postulatu akceptacji własnej bylejakiej nicości...

p.p.p.s.

co do pani zastrzeżenia, że nie wie Pani nic o filozofach niemieckich i że pani tego nie myśli, dwie uwagi:
1 – Niemcy (także i filozofowie) to też ludzie (choć nie „nadludzie”) i mogą wypowiadać się w o losie człowieczeństwa tak samo, jak japońscy artyści...
2 – artysta, nawet nie wiedząc, co robi (czyni), jednak to coś robi, to coś, o czym nie wie...

 

W Otwartej Pracowni pokazano kilkadziesiąt fotografii pani Ayano Shibata, obecna była autorka i kilka osób z jej otoczenia; tego typu wydarzenia, zwane nie wiedzieć czemu "performance", istnieją od dawna........ sama Autorka owego pokazu jest zawodową performerką, czego dowodem uczestnictwo w jednym z centrum performance czy performingu którego szeroki ślad znajduje się w sieci www... choćby: E.P.I. (Zentrum NRW Europäisches Performance Institut ASA-European / Maschinenhaus Essen)...
Jest to oczywiście ślad niemiecki.... Czemu "oczywiście niemiecki"? A no z tego powodu, że właśnie niemiecka duchowość od dawna bo od czasów romantycznej filozofii, znalazła sposób na uspakajanie szaleńców, artystów, mistyków, performerów, bezdomnych, obłąkanych, wieszczących, "dających wyraz swojej rozpaczy" i tak dalej przez włączanie ich samych i ich produkcji, czy ekspresj, czy działań w ramy instytucji.
Początkowo takimi instytucjami były rozmaite kościoły (mniejszościowe) a także wydziały czy fakultety filozofii w uniwersytetach. W obu tych przypadkach owe rojenia, majaczenia, ekspresje oszałamiające czy przygnębiające, wskazujące na własny i widzów bezsens – słowem wszystkie te sny i przeczucia znalazły w tych instytucjach swoje wyjaśnienie – w kościołach były to teksty teologiczne a w fakultetach filozoficznych były to teksty filozoficzne...
Obecnie, w epoce, gdy „inne od rozumu” znów okazuje się być podstawową formą ekspresji ludzkiego bycia (nie „bytu” ale ‘bycia’ właśnie, tego heideggerowskiego „bycia”!!) No więc obecnie, owe ekspresje kodyfikowane są jako ‘sztuka’ albo jako ‘performance’ właśnie w instytucjach takich jak E.P.I. Zentrum NRW Europäisches Performance Institut ASA-European / Maschinenhaus Essen to, co tam się pokazuje, w tym fakultecie, to jest "sztuka" albo "performance", czyli też "sztuka", więc to jest usprawiedliwione.
Nie, nie proszę Państwa, to nie chodzi o udawanie, że nic albo byle co albo całkowita głupota jest czymś wyjątkowym i jest „dziełem sztuki”........ oczywiście są i takie próby i takie artefakty, ale one miały miejsce zawsze, nawet w malarstwie pompierskim czy akademickim, tam także cwaniacy bez talentu i rozumu sprawiali, ze w kategoriach tamtej „sztuki” tamtej "poetyki" durnowate byle co, szkodliwe ‘nic’ uchodziło za „sztukę”... więc ponieważ tak było zawsze, to nie o to tu chodzi.... chodzi o co innego – dokonania takie jakie prezentuje Ayano Shibata są do zniesieni, są do zaakceptowania, są możliwe do przeszycia dla widzów tylko dzięki temu, że zostaną ujęte w nawias „sztuki” .... gdyby nie ten nawias, gdyby to była „prawda”, gdyby to było „na serio”, to byłoby to nie do wytrzymania, albowiem były to skandal przeciw religii humanizmu, (byłby to zapis dokumentacji medycznej lub policyhnej, jakieś „dowody”...)
>... pani Ayano Shibata stwierdza bowiem że „anything goes”, to znaczy że ’nic nie idzie’, nic nie wychodzi, wszystkie próby działań duchowych i artystycznych są absurdalne, wszystko co nas otacza może się i zdarza, ale jest bez sensu a najbardziej bez sensu i w sposób bliski katatonii i samobójczej akcji (jedynie sensownej) jest ten co robi te fotografie i ci, którzy na nie patrz wierząc, że one są w swoim bezsensie sensowne, że to nie „performence”, ale że to jakąś „prawda”........ jeśli taka jest bowiem prawda (a chyba właśnie taka ona jest) o ludzkim byciu i bycie i jago celowości i jego wolności to istotnie pora umierać albo niech się mną (nami) ktoś zajmie i oszołomi neuroleptykami...
Oto krótki biogram tej zasłużonej i uczonej oraz efektywnej artystki:
Ayano Shibata (ur. 1964) ukończyła Wydział Artystyczny Uniwersytetu w Tskuba (prefektura Ibaraki). Naszym krajem zaczęła interesować się już w liceum pod wpływem lektury książek Stanisława Lema. Z polskich miast najbardziej upodobała sobie Kraków, do którego od wielu lat jeździ rokrocznie.
Swoje prace fotograficzne prezentowała zarówno w Japonii, jak i w Polsce. Ma na swoim koncie takie wystawy jak: "Kot jest kot" (1992), "Wakacje w Polsce" (1992), "Krakusi" (1995), "Krakowski dziennik" (1997), "Tokijski dziennik" (1998), "Tokijski dziennik 2" (1999) czy "Trans Transylvania" (1999).
W 1995r. wspólnie z Mitsuyoshi Numano przełożyła na język japoński "13 bajek z królestwa Lailonii dla dużych i małych" Leszka Kołakowskiego, zaś w tym roku w jej tłumaczeniu ukazały się właśnie nakładem wydawnictwa MICHITANI opowiadania Sławomira Mrożka z lat 1960-1965
Na wystawie byli obecni (nie)liczni Krakowianie oraz kilku Krakusów a może raczej Crackusów („crack” to taki złodziejski szwindel, który pozwala korzystać z nieopłaconego programu komputerowego...)
.... wiem, wiem, zachowuję się w sposób naiwny i nieprofesjonalny.... ale mam gdzieś ten „profesjonalizm”, który każe, który wymaga zająć postawę wyrozumiałego przyzwolenia i zgody! Przyjęcie takiej postawy przez odbiorców sprowadza ich jakość do jakości samych składników wydarzenia, znaczenie widzów staje się znaczeniem prezentowanych kawałków w tym przypadku – fotografii, na których absurd i nicość są w sposób dotkliwy ukazane.
Czy można coś pozytywnie powiedzieć o tej NICOŚCI? Z trudem. Mówić o nicości jest trudno, ale próbujmy:
‘to nie jest piękne’...., ‘to nie jest’ (choć wszak istnieje) ....’to jest ‘nic’’, .....’czy ‘nic’ może być?’ ........A co to co to znaczy „nic nie znaczy”?, – mówiąc to, można powiadać, że „dla mnie to nic nie znaczy”, albo że „to co widzę nie znaczy... nic innego poza tym, co widzę lub słyszę”, lub że „czuję, że nie budzi to żadnego rezonansu emocjonalnego albo intelektualnego”, że „jest (dla mnie) niesensowne....”
No i koniec, wszystko rozpływa się w bylejakiej entropii bycia...... Nic nie wychodzi narracyjnie i werbalnie i dyskursywnie w przypadku zetknięcia się z odbezpieczonym „innym od rozumu” (to znaczy takim, które nie zostanie „zabezpieczone” jako „sztuka”, jako „performance” czyli jako „działalność artystyczna”...) ………Jeśli się tego tak nie usprawiedliwi, tak nie zabezpieczy, to istotnie „anything goes”...
.... chociaż jest pewien ratunek, jest ratunek w pewnej zapomnianej koncepcji, bardzo popularnej w Europie i na świecie jakieś 50 lat temu. Chodzi mi o „egzystencjalizm” głoszony, opisywany, formułowany i popularyzowany przez Jean Paul Sartre’a. (teraz w co ambitniejszych liceach wymagają tego nawet do matury z ”polskiego”). Jego zacytowanie tutaj nie jest „ostatnią deską ratunku”, wydaje się, że w sytuacji duchowości japońskiej awangardy, gdy „butoh” motywuje się kulturą bitnikowską i ekspresjonizmem amerykańskim Ginsberga (też „egzystencjalizm” i też pierwsza połowa ubiegłego stulecia), to czemu nie uznać, że właśnie koncept „egzystencjalizmu” jest pomocny w jakimś tautologicznym ‘opisie’ postawy duchowej pani Ayano Shibata...
.... co głosił egzystencjalizm? No więc to samo, co „głosi” Ayano Shibata: .... istnienie ludzkie jest pozbawione sensu, ponieważ jedynym usensownieniem owego bezsensownego istnienia jest spojrzenie innych, gdy jego braknie, człowiek staje się wolny i okazuje się, że jest rzucony w sytuacje „absurdalna”, więc właśnie tak – wolność jako ciężar entropijnej nicości, codzienność, jako absurd i tak dalej, napisano o tym zapomniane tysiące tomów i stron...
Co robi pani Ayano Shibata? Robi auto-reportaż z przedłużonego, pełnego cierpień doznawania nieistnienia czyli śmierci, znikania, bezsensu bez ratunku, nudy, dotkliwej nicości; jest to więc bezpośredni i jedyny dobry opis depresji, depresja bowiem, to doznawanie absurdu istnienia, doznawanie „egzystencjalizmu” ....